Gunung
Guntur
Ari
asalna eta gunung, disebutna lain Gunung Guntur atawa Gunung Agung, tapi Gunung
Kutu ngaranna. Waktu Sunan Ranggalawe, tepi Gunung Kutu ngaranna. Waktu Sunan
Ranggalawe, jeneng ratu di Timbanganten, nagarana di Korobokan, kagungan
saderek istri hiji, jenenganana Maharaja Inten Dewata; eta teh rakana Sunan
Ranggalawe anu saibu sarama.
Ari
eta Maharaja Inten Dewata, henteu kersa calik di nagara, kersana midusin bae,
ngan aya saurang anu ngiring ka Maharaja Inten Dewata, pangasuhna lalaki
enggeus kolot kacida, ngaranna Batara Rambut Putih. Kacarios Sunan Ranggalawe,
keur dideuheusan ku para mantra, ponggawa jeung para abdi-abdi kabeh papatih unjukan.
“Jisim
abdi mendak pisitueun teu kinten pisan saena, ku emutan, upami geus didamelan
situ teh, tegalan sadayana tangtos seep dianggo sawah. Ari nu kagungan eta
pisitueun, Raka Gusti, Maharaja Inten Dewata.”
Sunan
Ranggalawe ngadawuh
“Gampang,
lamun kitu mah.”
Lajeng
miwarang hiji mantra, dawuhannana
“Maneh, ayeuna kudu leumpang ngadeuheusan ka Aceuk,
dipiwarang ku aing, nyuhunkeun eta pisitueun bade ditambak, dijieun situ, sabab
rea pihasileunana. Los, maneh geura leumpang.”
Kacaturkeun
eta mantra ka bumi Maharaja Inten Dewata, cong nyembah, bari gek diuk. Mariksa
Maharaja Inten Dewata ka eta mantra
“Dipiwarang
naon ku Gusti maneh”.
Mantri
unjukan
“Abdi
dipiwarang ku rai gamparan manawi terang manah, eta pisitueun disuhunkeun bade
didambel situ.”
Wangsulna
Maharaja Inten Dewata.
“Unjukeun
ka gusti maneh, eta pisituen hamo dihaturkeun, sabab aing euweuh deui nya
kabetah ditanah Korobokan teh, ngan di dieu pisan. Lamun eta dijieun situ,
tangtu kakeum lembur aing. Los, mantra geura balik.”
Ti
dinya mantra tuluy wangsul
Barang
dating ka nagara, tuluy diunjukkeun sadayana, sadawuhan Maharaja Inten Dewata;
dawuhan Sunan Ranggalawe.
“Kajeun
ari teu dilelerkeun mah.”
Heubeul
ti heubeul, rea abdi-abdi nu laleutik arunjukan ku maneh, haying didamel situ,
supaya abdi-abdi baroga sawah kabeh.
Kacarios
Sunan Ranggalawe, dua tilu kali miwarangan neda eta pisitueun, henteu bae
dilelerkeun ku rakana, henteu tiasa maksa Sunan Ranggalawe, tina sabab isin ku
raka. Aya sahiji mantra nu pangkolotna, unjukan ka Sunan Ranggalawe.
“Abdi
mah heran ku Gusti, henteu nyaah ka abdi, abdi anu laksa rebu, bet ajrih ku
raka istri, ari pamiraos jisim abdi, Gusti teh jeneng Ratu ti TImbanganten, teu
aya nu leuwih ageing ti Gamparan, sanajan raka oge kaereh kajiwa bumi ku
Gamparan. Naha Gamparan beunang dihalang-halang, lamun kitu mah di Timbanganten
teh aya ratu 2, hiji istri hiji pameget.”
Sunan
Ranggalawe sanggeus ngadangu piunjukna mantra, langkung-langkung benduna,
ngaraos yen eta sapihatur mantra, lajeng ngadawuh.
“Ayeuna
kumpulkeun abdi-abdi kabeh, pada marawa caul reujeung parabot nu rek nyitu poe
ayeuna, urang tambak.”
Abdi-abdi,
sanggeus meunang timbalan, sumawonna anu ngadenge, nu teu ngadenge oge nyueung
nu marawa pacul jeung pangali, jelema rewu laksa budal ti lemburna, jeung
nuturkeun ka baturna nu loba. Kacarios Sunan Ranggalawe angkat kuanjeun, barang
sumping ka pisitueun, tuluy nimbalan, saurna.
“Geura
prak geura pigawe.”
Gancaning carita, eta situ anggeus ditambakna.
Malah-malah caina enggeus leber ka lembur, Maharaja Inten Dewata kaliwat ngenes
manahna, kusabab raina nganggo sawenang-wenang. Maharaja Inten Dewata asup ka
bumi, nyandak kekemben hiji. Lajeng angkat ngajugjug ka sahiji gunung leutik,
anu deukeut ka Gunung Kutu katelah ayeuna gunung putri, sabab dianggo eureun ku
Putri Maharaja Inten Dewata.
Sanggeus
aso lajeng ngadawuh ka Batara Rambut Putih
“Ayeuna,
aki nyieun jolang eukeur wadah cai jeung nyokot taneuh sakeupeul, aing deuk
naek ka Gunung Kutu.”
Matur
Batara Rambut Putih.
“Gusti,
rek ngersakeun naon angkat ka Gunung Kutu ?”
Nyaur
deui Maharaja Inten Dewata.
“Tau
dek naon-naon, aing mah ngan haying nyaho bae ti eta luhur Gunung.”
Batara
Rambut Putih tuluy nyieun jolang sarta dieusian cai jeung taneuh sakeupeul.
Lajeng Maharaja Inten Dewata naeh ka Gunung Kutu. Sasumpingna ka Puncak eta
gunung, tuluy taneuh sakeupeul diawur-awur dina luhur gunung reujeung cai anu
sajolang tea dibahekeun. Sanggeus dibahekeun, Maharaja Inten Dewata lungsur ti
luhur Gunung Kutu ka Gunung Putri. Batara Rambut Putih henteu tinggal. Pada
harita keneh poek mongkleng buta rata di Tanah Timbanganten.
Henteu
lila jumegar dina Pucuk Gunung Kutu, seuneu ninggang kana imah, loba jelema nu
paraeh, sato hewan pararaeh, imah kahuru; liwat saking ruksakna nagara
Karobokan, kalabur sakira-kira teu katepi ku seuneu jeung ku batu. Gunung Kutu
beuki gede seuneuna, beuki loba batuna nu kaluar, malah gunung anu antel ka
Gunung Kutu pada obah Kabeh.
Dina
waktu harita, jalma-jalman menak, kuring, sakalangkung pisan sarusaheunana,
tina manggih bahla sakitu gedena, dina jero opat puluh poe, opat puluh peuting,
henteu ngingetkeun kana salamet, ingetanana anu araya, saperti kiamat bae, tina
ninggal sakitu poharana loba pisan karuksakanana. Malah dina waktu harita,
abdi-abdi nu henteu katinggang urug, kalaburna masing-masing nu ngetan, ngulon,
ngaler, ngidul, geus teu ngurus raja bandana, saperti nu kabu ka Bandung, ka
Cianjur, ka Karawang jeung sejen nagara; eta rea pisan nu teu baralik deui ka
nagara Korobokan. Tuluy bae ngumbara, nepi ka turun tumurun ka anak incuna; ari
nagara timbanganten mah, ngan dijieun itung-itung nagara pusaka bae, turunan
tikaruhunna.
Sunan Ranggalawe enggeus ngaraos salirana balai
sakitu gedema, tangtu ti rakana, ti Maharaja Inten Dewata datangna. Enggal
kaluar Sunan Ranggalawe ti nagara Korobokan, dek neangan rakana Maharaja Inten
Dewata. Ngajugjug ka Gunung Putri, katingali Maharaja Inten Dewata ngadeg dina
batu. Sunan Ranggalawe gagancangan moro ka rakana. Sanggeus patepang, Sunan
Ranggalawe ngarangkul kana sampeanana, tobat sarta nangis, neda dihampura
sagala kalepanana. Tuluy dihampura ku Maharaja Inten Dewata. Tanda geus
dihampura, seuneu anu hurung pareum, sora anu pating beledug repeh, batu anu
cara hujan datangna tina luhur gunnung leungit kabeh. Sanggeus kitu, Sunan
Ranggalawe matur ka rakana.
“Sumangga,
Aceuk, ayeuna urang mulih ka Nagara.”
Maharaja
Inten Dewata nyaur.
“Aceuk
mo balik deui ka Nagara, deuk nurutkeun kahayang ati bae, jeung baring supagi
ieu gunung jadi deui cara kieu petana, nyebut bae ngaran Aceuk jeung ngaran Aki
Batara Rambut Putih, salamet, mo aya kitu kieu masih jadi oge.”
Maharaja
Inten Dewata jeung Batara Rambut Putih sanggeus sasauran Musna tipayuneun Sunan
Ranggalawe; henteu kacarios ka mana angkatna atawa dimana calikna.
Sanggeus
Mharaja Inten Dewata musna, Sunan Ranggalawe mulih ka nagara Korobokan. Tapi
Sunan Ranggalawe, sasumpingna ka Nagara, henteu weleh nyandang sesah, tina
sabab abdi-abdina ampir seep sadayana; salianna tina katindih ku urug, nyaeta
pada kalalabur kabeh, parindah ka sejen nagara, ka sejen tempat. Jadi di nagara
Korobokan roncong teu aya jelema, sumawosna sasatoan, kuda, munding, embe,
domba, atawa hayam, seep paraeh katinggang ku urug. Ti wates eta, gunung kutu
dilandih ngaranna, sawareh anu nyebut gunung agung, sawaerh deui anu nyebut
Gunung Guntur.
Ari
gunung leutik, Urut Sunan Ranggalawe tobat ka rakana, katelah nepi ka ayeuna
ngaranna Gunung Putri. Ari situ, anu disituan ku Sunan Ranggalawe, katelah
ngaranna Situ Taman, di Timbanganten.
Salebeting
carita, jalma nu paeh mangsa harita, katinggang ku batu, kakubur taneuh jeung
keusik, jeung katinggang seuneu, reana aya sawelas rewu, ari rupa sato hewan
tujuh rewu. Ari Nagara Korobokan jeung kampong-kampungna, anu katutup ku taneuh
jeung ku batu, nu katelah ayeuna Tegal Urug. Ari Nagara Timbanganten nyaeta
dialihkeun ka Tarogong; eta nagara pusaka ti jaman baheula.
Sumber : Buku Tatar Garut Historiografi - 2007